Pot van Drie!

Mijn destijds driejarige neefje Niels vertaalde de door zijn moeder gebezigde vloek 'Potjandrie' ooit naar 'Pot van Drie'. Omdat het een slim jongetje is (familie!) en hij al jong door had wat cijfers betekenen, gebruikte hij zijn 'vloekje' om de ernst van de situatie aan te geven. Drie was gewoon, maar was hij erg getergd, kon het zomaar 'Pot van Vier' of zelfs 'Pot van Vijf' worden.
En daarmee gaf de kleine jongen blijk van veel meer elegantie dan de gemiddelde Nederlander die zijn woorden kracht bij wil zetten.
Vloeken beperkt zich allang niet meer tot het ijdele gebruik van de naam van God, integendeel, met de toename van ongelovigen verdwijnen de klassieke vloeken evenredig snel. Maar volgens de Bond tegen het Vloeken vallen alle krachttermen inmiddels onder de noemer vloeken.
Dit onderwerp interesseert me momenteel nogal omdat ik zeer binnenkort katholiek word en mij afvraag of ik mijn repertoire enigszins dien aan te passen. Echte katholieke uitroepen van verbazing of ergernis schijnen echter niet meer te bestaan, dus zal ik mijn gebruikelijke 'Parbleu' en 'Pollens' er maar in houden. Met dank aan Olie B. (nee, het scheelt maar één letter...) en Waldolala.
Als je je een beetje in het vloeken verdiept, kom je de aardigste weetjes en de verschrikkelijkste praktijken tegen! Enkele voorbeelden.
GVD is geen godslastering. Men vraagt met die woorden aan God om je te verdoemen...zeker geen aangenaam vooruitzicht voor een gelovige, maar geen belediging van God.
Katholieken vloeken het vaakst. Ruim 50% procent van de katholieken bezigt weleens een krachtterm, tegen nog geen 29% van de protestanten.
Moslims doen het nóg beter, van hen is het percentage dat vloekt slechts 22%.
Vloeken lijkt een verschrikking van de laatste decennia te zijn...maar niets is minder waar. Onze voorouders konden er ook wat van! Hoewel mijn eigen grootvader zaliger het op 'Sapperloot' hield, werd er ooit vooral gezworen op lichaamsdelen van onze Heer. De Middeleeuwse schrijver Willem van der Tannerijen pleitte daarom toen al voor de doodstraf voor wie zwoer bij 'de baard, de buik, de darmen of de ingewanden van God.' De tijdgeest heeft dus een grote invloed op onze vloekgedrag. Maar niet alleen de tijdgeest, ook de geografische locatie is belangrijk.
Het is intrigrerend hoe elk land zijn eigen vloektraditie kent. In Belgie en Duitsland is men dol op uitwerpselen èn de plek waar zij het lichaam verlaten. 'Scheisse', 'Arschloch', 'Krijg het vliegend schijt' en 'Kakmadam' zijn daar mooie voorbeelden van. In Italië mag men graag de Madonna misbruiken. Net als wij 'Jeetje' en 'Jemig' zeggen terwijl we Jezus bedoelen, verandert men daar Madonna in 'Madonta' of 'Madosca' en dat dan vaak in combinatie met scheldwoorden waarvan 'varken' zo ongeveer het minst erge is.
Dankzij het in Italië nogal ver doorgevoerde taalpurisme, hebben de Angelsaksische krachttermen 'fuck' en 'shit' daar niet het succes dat zij in de rest van Europa hebben. Maar ook de Italiaan weet de weg met 'Stronzi' (drollen), 'Stronzate' (schijterijen) en 'Stronzosi' (beschetenen). En als een Italiaan 'Vai a caccare!' naar je roept, bedoelt hij niet dat je maar eens moest gaan poepen, maar wil hij duidelijk maken dat je je beter uit de voeten kunt maken. Daarnaast beschikt men over zeer plastische en kleurrijke uitdrukkingen voor de diverse vormen van geslachtsgemeenschap. Deze omschrijvingen zet men graag in als vervanging van saaie werkwoorden als werken, praten of klieren. Geen voorbeelden, dan moet ik ze vertalen ook!
In Franstalig Canada heeft men het niet zo op personen, meer op dingen. Je bent daar pas echt 'stoer' als je de voorwerpen die in de katholieke mis gebruikt worden, aanroept. 'Câlisse', 'Ciboire' (beiden betekenen ze mis-kelk) of 'Tabernac' (tabernakel) zijn zo'n beetje de ergste vloeken die daar bestaan. Hoewel ze ook nog kunnen worden verhevigd door er de naam van Christus aan toe te voegen in welk geval het dus 'Crisse de Câlisse/Ciboire' dan wel 'Chrisse de Tabernac' wordt. Moet het ècht indruk maken, maak je er 'stapelvloeken' van. 'Gros Chrisse de ciboire de Chrisse de tabernac de câlisse de Chrisse' bijvoorbeeld, maar het kan nog veel langer. Vloeken is in het vrome Quebec dan ook zo'n beetje de nationale hobby. Frans-Canadezen worden in internationaal gezelschap niet voor niets 'Tabernacco's' genoemd. Ze zijn er nog trots op ook.
Wij Nederlanders wensen elkaar eigenlijk het liefst een (ernstige) ziekte toe. 'Krijg de tyfus/tering/pest' is wat obsoleet geworden omdat deze ziekten inmiddels niet meer bestaan of niet meer fataal aflopen. Maar daar hebben we wat op gevonden. 'Kanker' schijnt het vooral bij de jeugd erg goed te doen. Zo goed, dat het niet eens meer als ernstige verwensing wordt gebruikt, maar eerder als bijvoeglijk naamwoordje. Wil de jeugd dan ècht iets erg zeggen, moet het woord verder uitgebreid worden. Het lijkt wel lego.
Na een rondje internet weet ik dat een Rotterdammer 'Krijgt de kanker, gozert!' zegt. Een Hagenaar maakt daar 'kutkankahwef' van als hij ruzie heeft met zijn vrouw, 'kutkankahjode' als ze tegen 020 spelen en 'kutkankahweh' als het regent. Zo hoor je gemakkelijk waar iemand vandaan komt. Je hoort ook of iemand 'gebruikt', want ook verslaafden hebben zo hun eigen jargon. Achter elke bekende, besmettelijke of oncologische ziekte wordt het woord stoep- of bloedhoer geplakt.
Dat laatste doet me dan weer denken aan voetbalsupporters die het leuk vinden om spreekkoren aan te heffen waarin over tegenstanders of scheidsrechters wordt geroepen dat hun moeder, zus of vrouw een 'kankerhoer' is. In een enkel geval wil men er dan ook nog wat extra informatie bij verstrekken, bijvoorbeeld op welk punt van haar cyclus de dame in kwestie op dat moment verkeert.
Nee, we zijn er niet op vooruit gegaan! Terwijl je elkaar toch ook op een leuke manier naar de maan kunt wensen. Zoals 'Ge zijt wel een mooie kloot maar ge moest onder een ezel hangen!' of desnoods 'Krijg een zweer op je jongeheer!' Inderdaad, deze twee laatste verwensingen zijn specifiek voor heren bedoeld. Ik ga er dan ook vanuit dat dames helemaal geen krachttermen of vloeken hanteren. Hoewel, het scheldwoord 'Piemelhoofd' schijnt door een keurig meisje te zijn bedacht... Alles nog eens overlezend kom ik tot de conclusie dat mijn inmiddels bijna zes jaar oude neefje het ei van Columbus heeft gevonden. Met 'Pot Van Drie' kwets je niemand en ben je niet onfatsoenlijk. En in zéér ernstige gevallen maak je er gewoon 'Pot van Vier' van!

PS: Zaterdagavond ga ik naar de Mis, ik mag hopen dat alles wat ik hier gezegd heb, mij dan vergeven wordt!