Op 21 augustus schreef ik een stukje over 17 keien. Het waren de jonge mensen die de week ervoor hun geneeskundebul uitgereikt hadden gekregen en ik was heel erg onder de indruk van hun gedrevenheid, hun menslievendheid en ijver. Het zijn deze mensen, schreef ik, die onze maatschappij ervoor kunnen behoeden om te verworden tot een egoistische, onvriendelijke en ongeïnteresseerde samenleving. Dat vond ik toen en dat vind ik natuurlijk nog steeds. Maar mijn optimisme heeft de afgelopen week wel een deuk opgelopen. Het ziet er namelijk naar uit dat veel van deze potentiële keien (80.000 studenten om precies te zijn) binnenkort buiten de boot gaan vallen. Het zijn de zogenaamde 'langstudeerders'.
Sommige mensen zullen bij de term langstudeerders direct denken aan wat vroeger 'de eeuwige student' heette. De brallende, bierdrinkende, feestende rijkeluiszoon (of dochter) die het studentenleven als een waardige invulling van de jaren tussen zijn adolescentie en middelbare leeftijd zag. Daarna kwam hij wel bij Pap in de zaak.
Ik ken ook een aantal langstudeerders en die zien er toch heel anders uit. Het zijn de mensen die een vrijwilligersbaan als stage (soms in het buitenland) combineren met hun studie, die soms meerdere banen tegelijk hebben omdat ze de studie anders niet eens zouden kunnen betalen, of zij die er halverwege achter komen dat ze toch de verkeerde richting gekozen hebben en zo flink zijn om daar de enig mogelijke consequentie aan te verbinden.
Dochterlief behoort overigens tot die laatste categorie. Het was niet gemakkelijk voor haar om toe te geven dat ze tóch liever psychologie dan kunstgeschiedenis deed. Niet alleen omdat ze daardoor weer helemaal opnieuw zou moeten beginnen, maar ook omdat ze wist dat ze de laatste jaren van haar studie dan ook géén studiefinanciering meer zou krijgen. Er werd vooruitgedacht en gespaard. Het collegegeld voor het volgende studiejaar ligt inmiddels klaar.
Jammer dat ze deze week heeft begrepen dat 'langstudeerders' zoals zij vanaf studiejaar 2011/2012 een boete van zo'n slordige drieduizend Euro per studiejaar moeten betalen. Dat is te veel. Je kunt natuurlijk nóg een avond extra in de week bij IKEA gaan werken, maar daar spaar je dat bedrag niet van bij elkaar. Dat gaat niet alleen Dochterlief niet lukken, ook die andere 79,999 studenten die er al "te lang" over doen, zullen zich eens achter de oren moeten krabben.
Het is een internationale trend. In Engeland en in Italië waren de afgelopen weken grootse studentenprotesten vanwege voorgenomen bezuinigingen op het (hoger en wetenschappelijk) onderwijs. Een draconische maatregel (met terugwerkende kracht) zoals die nu in Nederland dreigt, is echter uniek. In het bedrijfsleven noemt men zoiets kapitaalvernietiging, maar onze regering ziet de miljoenen al binnenstromen. Want niet alleen de student krijgt boetes, ook de universiteiten moeten per 'overjarige' student fors inleveren. Het brallende, bierdrinkende en feestende rijkeluiszoontje zal echter gewoon de eeuwige student kunnen blijven uithangen. Die paar duizend euro extra hoest Pap wel op.
Investeren in een kenniseconomie? Dat doen alleen de keien zelf. Juliette gaat volgend jaar vier dagen per week werken en maakt haar studie af aan de Open Universiteit. Vak voor vak.
Ik ben zó trots op haar.
